Γαστρεντερίτιδα

Τι είναι η Γαστρεντερίτιδα;

Η γαστρεντερίτιδα είναι μια φλεγμονώδης πάθηση που επηρεάζει το πεπτικό σύστημα, ειδικά το στο

μάχι και τα έντερα. Συνήθως προκαλείται από ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις, αν και μπορεί να εμφανιστεί και από άλλους παράγοντες όπως χημικές ουσίες, φάρμακα ή αλλεργικές αντιδράσεις σε τρόφιμα.

Αν και η γαστρεντερίτιδα αναφέρεται συχνά ως “στομαχική γρίπη”, δεν πρέπει να συγχέεται με την κοινή γρίπη (influenza). Η γρίπη επηρεάζει το αναπνευστικό σύστημα και προκαλεί συμπτώματα όπως βήχα, ρινική συμφόρηση, πυρετό και πονόλαιμο, ενώ η γαστρεντερίτιδα αφορά το πεπτικό σύστημα και προκαλεί συμπτώματα κυρίως στο στομάχι και τα έντερα.

Συμπτώματα Γαστρεντερίτιδας

Τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας εμφανίζονται ξαφνικά και περιλαμβάνουν ναυτία, κράμπες στο στομάχι, εμετό και διάρροια. Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να σας αναγκάσουν να επισκεφτείτε την τουαλέτα πολλές φορές μέσα στην ημέρα. Ειδικότερα:

• Πόνος στην κοιλιά: Έντονος, συχνά διάχυτος πόνος ή τοπικές κράμπες που συνοδεύουν τη διάρροια.
• Απώλεια όρεξης: Η αίσθηση της ναυτίας ή του πόνου στο στομάχι συνήθως μειώνει την επιθυμία για φαγητό.
• Ρίγη: Αίσθηση κρύου και τρέμουλο, συνήθως σε συνδυασμό με πυρετό.
• Κούραση και πόνοι στο σώμα: Αίσθημα εξάντλησης και μυϊκούς πόνους λόγω της γενικής κόπωσης από τη μόλυνση.
• Πυρετός: Ελαφρύς ή μέτριος πυρετός, ως ένδειξη της αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος στην λοίμωξη.

Η διάρροια και ο εμετός προκαλούν συχνά απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών, γεγονός που καθιστά την αφυδάτωση μια συχνή επιπλοκή. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να προσέχετε τα σημάδια αφυδάτωσης, όπως ξηρό στόμα, ξηρό δέρμα και ζαλάδα, και να φροντίσετε να αναπληρώνετε τα υγρά.

Πόσο Διαρκεί η Γαστρεντερίτιδα;

Η διάρκεια της γαστρεντερίτιδας εξαρτάται από την αιτία που την προκαλεί και μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη σοβαρότητα της λοίμωξης και την αντίδραση του οργανισμού. Γενικά, οι τύποι της γαστρεντερίτιδας είναι οι εξής:

• • Οξεία Γαστρεντερίτιδα: Η πιο συχνή μορφή, που προκαλείται κυρίως από ιούς ή βακτήρια. Τα συμπτώματα, όπως διάρροια, ναυτία και εμετός, εμφανίζονται ξαφνικά και διαρκούν από λίγες ώρες έως 14 ημέρες, με την κατάσταση συνήθως να βελτιώνεται αυτόματα χωρίς ιατρική παρέμβαση.

  • Επίμονη Γαστρεντερίτιδα: Η μορφή αυτή διαρκεί από 14 έως 30 ημέρες και συνήθως προκαλείται από λοιμώξεις που είναι πιο δύσκολο να απομακρυνθούν από το σώμα ή από ευαίσθητα πεπτικά συστήματα που χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ανακάμψουν. Συχνά απαιτεί ειδική θεραπεία.

  • Χρόνια Γαστρεντερίτιδα: Μια πιο σοβαρή και επίμονη μορφή της νόσου, που διαρκεί περισσότερο από 30 ημέρες. Συνήθως συνδέεται με υποκείμενες παθήσεις, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου, και μπορεί να απαιτεί μακροχρόνια θεραπεία και παρακολούθηση.

Γαστρεντερίτιδα και Παιδιά

Τα παιδιά και τα βρέφη μπορεί να αφυδατωθούν γρήγορα όταν έχουν γαστρεντερίτιδα. Για αυτό, είναι σημαντικό να παρατηρείτε σημάδια όπως:

• Βυθισμένο σημείο στο κεφάλι του μωρού
• Βυθισμένα μάτια
• Ξηρό στόμα
• Χωρίς δάκρυα όταν κλαίει
• Λίγη ή καθόλου ούρηση
• Χαμηλή ενέργεια ή ευερεθιστότητα

Αν παρατηρήσετε αυτά τα σημάδια, επικοινωνήστε άμεσα με έναν γιατρό. Όταν η γαστρεντερίτιδα προκαλείται από ιό, είναι μεταδοτική, κυρίως στα παιδιά. Υπάρχουν εμβόλια, όπως το RotaTeq και το Rotarix, που μπορούν να προστατεύσουν τα παιδιά από τον ροταϊό, μία κοινή αιτία της γαστρεντερίτιδας.

Αίτια της Γαστρεντερίτιδας

Η γαστρεντερίτιδα μπορεί να προκληθεί από ιούς, βακτήρια και, σε μερικές περιπτώσεις, παράσιτα ή χημικά. Οι πιο συχνές αιτίες είναι:

Ιογενείς Αιτίες

Οι κύριες ιογενείς αιτίες είναι οι νοροϊοί και ο ροταϊός. Αυτοί οι ιοί μεταδίδονται εύκολα μέσω:

• Επαφής με μολυσμένο άτομο
• Κοινής χρήσης τροφίμων ή μαγειρικών σκευών
• Πόσης μολυσμένου νερού
• Επαφής με μολυσμένες επιφάνειες

   

  

   

Ο νοροϊός εξαπλώνεται γρήγορα και τα συμπτώματα εμφανίζονται συνήθως 12-48 ώρες μετά την έκθεση. Ο ροταϊός επηρεάζει κυρίως παιδιά και τα συμπτώματα διαρκούν 5-7 ημέρες.

Βακτηριακές Αιτίες

Τα E. coli και η σαλμονέλα είναι δύο από τις πιο συχνές βακτηριακές αιτίες που προκαλούν γαστρεντερίτιδα. Αυτά τα βακτήρια μεταδίδονται κυρίως μέσω της κατανάλωσης μη καλά μαγειρεμένων τροφίμων, όπως πουλερικά και αυγά, καθώς και από μολυσμένα φρούτα και λαχανικά που έρχονται σε επαφή με μολυσμένο νερό.

• E. coli: Ορισμένα στελέχη του E. coli, όπως το O157, παράγουν τοξίνες που προκαλούν σοβαρή διάρροια και κοιλιακό πόνο.

• Σαλμονέλα: Συνήθως μεταδίδεται από μη καλά μαγειρεμένα πουλερικά και αυγά και μπορεί να προκαλέσει διάρροια, πυρετό και κοιλιακό άλγος.

Τα βακτήρια αυτά μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές λοιμώξεις και απαιτούν άμεση αντιμετώπιση για την αποφυγή επιπλοκών.

Άλλες Αιτίες

Εκτός από ιούς και βακτήρια, η γαστρεντερίτιδα μπορεί να προκληθεί και από άλλους παράγοντες:

• Παράσιτα: Παράσιτα όπως η Giardia και η Entamoeba histolytica μολύνουν το πεπτικό σύστημα, προκαλώντας διάρροια, κοιλιακό άλγος και άλλα γαστρεντερικά προβλήματα.
• Βαρέα Μέταλλα: Η κατανάλωση τροφών ή νερού μολυσμένων με βαρέα μέταλλα, όπως μόλυβδος ή υδράργυρος, μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στο πεπτικό σύστημα και να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως διάρροια και κοιλιακό πόνο.
• Όξινες Τροφές: Τροφές με υψηλή οξύτητα, όπως τα εσπεριδοειδή και οι ντομάτες, μπορεί να ερεθίσουν το στομάχι και να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της γαστρεντερίτιδας.

• Τοξίνες Θαλασσινών: Ορισμένα θαλασσινά μπορεί να περιέχουν τοξίνες από μολυσμένα φύκη, προκαλώντας τροφική δηλητηρίαση με συμπτώματα όπως ναυτία, εμετό και διάρροια.
• Φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα, όπως τα αντιβιοτικά ή τα καθαρτικά, μπορεί να διαταράξουν τη φυσιολογική χλωρίδα του εντέρου, οδηγώντας σε γαστρεντερικά προβλήματα.

Αυτές οι αιτίες μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τη γαστρεντερίτιδα, απαιτώντας ειδική φροντίδα και θεραπεία.

Στάδια της Ιογενής Γαστρεντερίτιδας

Η ιογενής γαστρεντερίτιδα περνά από τέσσερα στάδια:

• Έκθεση: Όταν έρχεστε σε επαφή με τον ιό, χωρίς ακόμη συμπτώματα.
• Επώαση: Ο ιός αναπτύσσεται στα κύτταρά σας. Η περίοδος αυτή διαρκεί συνήθως 1-10 ημέρες.
• Οξεία Λοίμωξη: Καθώς το σώμα πολεμά τη λοίμωξη, εμφανίζονται συμπτώματα όπως ναυτία και εμετός.
• Ανάκαμψη: Τα συμπτώματα βελτιώνονται, αλλά ίσως παραμείνετε μεταδοτικοί για λίγο ακόμα.

Είναι η Γαστρεντερίτιδα Μεταδοτική;

Αν και η γαστρεντερίτιδα δεν είναι μεταδοτική από μόνη της, οι ιοί και τα βακτήρια που την προκαλούν είναι και μπορούν να εξαπλωθούν εύκολα. Αυτές οι λοιμώξεις μεταδίδονται μέσω σωματικών υγρών, όπως το σάλιο και τα κόπρανα, και μπορεί να συμβεί μόλυνση όταν έρθουμε σε επαφή με μολυσμένες επιφάνειες ή αντικείμενα. Για παράδειγμα, η επαφή με μολυσμένες επιφάνειες και στη συνέχεια η επαφή με το στόμα ή τα μάτια μας μπορεί να προκαλέσει μετάδοση του ιού ή βακτηρίου.

Οι ιοί και τα βακτήρια μπορεί επίσης να μεταδοθούν μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων ή νερού. Για τον λόγο αυτό, είναι κρίσιμη η καλή υγιεινή, όπως το τακτικό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών, ειδικά μετά τη χρήση της τουαλέτας και πριν την προετοιμασία ή κατανάλωση τροφίμων. Επίσης, η απολύμανση κοινών επιφανειών και η χρήση ατομικών σκευών μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη της μετάδοσης.

Παράγοντες Κινδύνου για Γαστρεντερίτιδα

Ορισμένοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης γαστρεντερίτιδας, όπως:

• Ηλικία κάτω των 6 ετών ή άνω των 65
• Διαβίωση ή εργασία σε κοινόχρηστους χώρους
• Κατανάλωση μη καλά μαγειρεμένων ή ωμών τροφίμων
• Αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα

Θεραπεία της Γαστρεντερίτιδας

Οι περισσότεροι άνθρωποι με γαστρεντερίτιδα αναρρώνουν στο σπίτι με αρκετή ξεκούραση και αναπλήρωση υγρών. Είναι σημαντικό να ακολουθήσετε μερικές βασικές συμβουλές για να βοηθήσετε τον οργανισμό σας να αναρρώσει:

• Πίνετε καθαρά υγρά: Κατανάλωση άφθονου νερού, καθώς και ποτών που περιέχουν ηλεκτρολύτες (όπως το Pedialyte ή το Gatorade), για να αναπληρώσετε τα υγρά και τα άλατα που χάνονται λόγω της διάρροιας και του εμετού.

• Καταναλώστε απλές τροφές: Μείνετε σε ήπια και εύπεπτα τρόφιμα, όπως φρυγανιά, μπανάνες, ρύζι και βραστές πατάτες. Αυτές οι τροφές είναι ήπιες για το στομάχι και παρέχουν ενέργεια χωρίς να επιβαρύνουν το πεπτικό σύστημα.

• Για τα παιδιά: Χρησιμοποιήστε ειδικά διαλύματα ενυδάτωσης για παιδιά, που περιέχουν την κατάλληλη αναλογία υγρών και ηλεκτρολυτών, και δώστε τα σε μικρές ποσότητες συχνά, για να αποφύγετε τον εμετό.

Ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει φάρμακα για την ανακούφιση από τη ναυτία ή τη διάρροια. Αν και τα αντιβιοτικά δεν είναι συνήθως απαραίτητα, εκτός και αν η γαστρεντερίτιδα είναι βακτηριακής αιτιολογίας, ο γιατρός μπορεί να τα προτείνει αν το κρίνει αναγκαίο.

Πότε να Δείτε Έναν Γιατρό

Θα πρέπει να δείτε γιατρό εάν εσείς ή το παιδί σας:

• Κάνετε εμετό για περισσότερες από μία ημέρα
• Έχετε σοβαρή διάρροια ή διάρροια με αίμα
• Παρουσιάζετε σημάδια αφυδάτωσης
• Αισθάνεστε έντονο κοιλιακό πόνο

Πρόληψη της Γαστρεντερίτιδας

• Αν και δεν υπάρχει απόλυτη πρόληψη για τη γαστρεντερίτιδα, μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο με τα εξής βήματα:

  • Πλένετε τα χέρια σας συχνά: Το συχνό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, ειδικά μετά τη χρήση της τουαλέτας, πριν το φαγητό και μετά την επαφή με κοινές επιφάνειες, είναι το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης.

  • Καθαρίζετε κοινόχρηστες επιφάνειες: Καθαρίστε και απολυμάνετε επιφάνειες που αγγίζονται συχνά, όπως πόμολα, τηλεχειριστήρια και επιφάνειες τραπεζιών, ειδικά σε δημόσιους χώρους ή μετά από κρούσματα γαστρεντερίτιδας.

  • Μαγειρεύετε τα τρόφιμα καλά: Βεβαιωθείτε ότι τα τρόφιμα, ιδιαίτερα τα κρέατα και τα πουλερικά, μαγειρεύονται σε επαρκή θερμοκρασία για να σκοτωθούν οι παθογόνοι οργανισμοί. Αποφύγετε την κατανάλωση ωμών ή μισομαγειρεμένων τροφίμων.

  • Εμβολιάζετε τα παιδιά κατά του ροταϊού: Το εμβόλιο κατά του ροταϊού μπορεί να προστατεύσει τα παιδιά από μία κοινή αιτία γαστρεντερίτιδας. Εξασφαλίστε ότι τα παιδιά σας είναι εμβολιασμένα σύμφωνα με τις συστάσεις των γιατρών.